بررسی کارکردهای نام تجاری ، علامت تجاری و اسم شرکت
ثبت تجارتی موضوع مواد ۱۶ -۱۷-۱۸ قانون تجارت است. تجار (به جز کسبه جزء) مکلف شدند در جایی که اشتغال دارند در دفتر ثبت تجارتی اسم خود را ثبت کنند. کارکرد اسم تجارتی اطلاع رسانی به عموم و همچنین فراهم کردن نظام کنترلی توسط نهادهای نظارتی است.
سه واژه مشابه وجود دارد که علیرغم کارکردهای متفاوت درحوزه کسب و کار، بجای یکدیگراستفاده می شوند وحتی بعضا همکاران حقوقی هم تفکیکی بین آنها قائل نمی شوند. شناخت کارکردهای متفاوت آنها موجب می شود تا سرنوشت پرونده ها، زیرو رو شود :
- علامت تجاری : برای تمایز کالاها و خدمات مشابه از یکدیگرکاربرد داردومتقاضی لازم است تا کالا یا خدمت مورد نظر را درطبقه یا طبقات مشخصی از ۴۵ طبقه به ثبت برساند
- نام شرکت : برای تمایز شرکت ها از یکدیگرکاربرد دارد
- نام تجاری(اسم تجاری) : برای تمایزکسب وکارها، موسسات تجاری ، بنگاه های تجاری و موسسات بکار میرود
اسم تجارتی یا نام تجاری در قانون تجارت در مواد 576 تا ۵۸۲ آمده است. نامی که تحت آن، تاجر(اعم از شخص حقیقی یا حقوقی)، کسب و کار، تجارتخانه ، بنگاه ویا موسسه خود را به بازار معرفی می کند.
بنا براین، کارکرد نام تجاری میتواند اطلاع رسانی یا جلوگیری از گمراهی مخاطب و یا کارمایه تجاری باشد اما ایا همه این کارکردها که در قانون تجارت آمده است، با توجه به قانون مصوب ۱۳۸۶ میتواند برای نام تجاری شناخته شود؟
ویژگی های نام تجاری دردو قانون ۱۳۱۱ و ۱۳۸۶ :
شناخت قانون حاکم در خصوص نام تجاری به ما درک درستی از ماهیت پرونده میدهدو چه بسا بدون آگاهی از ماهیت و جایگاه نام تجاری و عدم آگاهی از رویه قضائی حاکم در چهارچوب قانون ۱۳۱۱ و همچنین قانون ۱۳۸۶ ، حقوق مسلم خود را از دست بدهیم. ویژگی های حاکم بر نام تجاری مطابق بردو قانون مذکور به شرح زیر است:
- در قانون ۱۳۸۶ قلمرو حمایت از نام تجاری، کشوری است در حالیکه این قلمروطبق قانون ۱۳۱۱ می تواند محدود به یک منطقه خاص باشد ولذا کسب شهرت یک نام تجاری در گیلان ، مطابق قانون ۱۳۱۱ ، نمی تواند مانع از استفاده از همان نام تجاری دراستان اصفهان باشد( ماده ۵۷۸ ق.ت.)
- نام تجاری در قانون تجارت در محلی که ثبت شده ، شخص دیگری نمی تواند از آن استفاده نماید ولو اینکه نام خانوادگی وی باشد
- قانون ۱۳۸۶ برای نام تجاری فی نفسه ، استقلال و ارزشی قائل نیست و نمی شود نام تجاری را جداگانه معامله کرد بلکه نام تجاری با انتقال کلی یا جزئی بنگاه منتقل می شود در حالیکه به موجب ماده ۵۷۹ ق.ت. اسم تجاری به تنهایی قابل انتقال است.
- به موجب قانون تجارت ۱۳۱۱ ، اعتبار نام تجاری ۵ ساله بوده ونباید گمراه کننده باشد در حالیکه به موجب قانون ۱۳۸۶، قید زمان جهت حمایت از نام تجاری وجود ندارد.
- در قانون تجارت برای نام تجاری ، آیین نامه ای پیش بینی شده که تا کنون تصویب نشده است همچنین هیات دولت مکلف شده است که آیین دادرسی مدون هم تدوین نماید
پس از شناخت کارکرد نام تجاری، باین پرسش پاسخ میدهیم که چگونه است عموما نام تجاری را با نام شرکت یکسان میدانند وبعضا به جای هم استفاده می کنند. آیا در مورد اشخاص حقوقی، اسم شرکت همان نام تجاری محسوب می شود؟ و همین سوال نیزمی تواند درامور اشخاص پرسیده شود؟
برای پاسخ باین دست سوالات ، کارکرد ثبت نام شرکت بررسی می شود.
کارکرد نام شرکت :
نام شرکت ؛ نام رسمی و قانونی شخصیت حقوقی هست که به آن هویت می بخشد همانگونه که در مورد اشخاص حقیقی ، انتخاب نام می تواند هویت ببخشد ، برای شرکت ها هم کارکرد مهم نام شرکت ، هویت بخشی است . حق برنام جزو حقوق شخصیت است
نام شرکت به خودی خود، درقامت نام تجاری قرار نمی گیرد اگرچه می تواند به عنوان یک کارکرد اضافه مطرح شود و نقش علامت تجاری را هم بازی کند. شرکت های زیادی هستند که ممکن است نام ثبتی آنها را ندانیم زیرا با نام تجاری مجزائی در بازارشناخته شده اند ولذا نام شرکت، لزوما نام تجاری هم شناخته نمی شود. مثال زنده و آشنای این بحث، خودروسازی ایران خودروهست که نام شرکت است و چنانچه ایران خودرو دراداره مالکیت صنعتی به ثبت برسد، اسم شرکت ، نقش علامت تجاری را هم برعهده می گیرد. اسم شرکت فقط به یک شکل ثبت شده و معرفی می شود زیرا کارکرد آن هویت بخشی به تاجر است اما همین شرکت می تواند محصولات مختلف خود را تحت برندهای مختلف به ثبت برساند مثل سمند، پارس خودرو وده ها محصول دیگر که با برندهای متنوع به بازار ارائه شده اند.
کارکردعلامت تجاری :
کارکرد علامت تجاری برای حمایت از مصرف کننده بوده و تمایز کالاها و خدمات مشابه را از یکدیگرامکان پذیرمی سازد به این مفهوم که مصرف کننده با مراجعه به مرکز خرید و رویت کالاهای مشابه، مستقیما سراغ برندی میرود که قبلا کیفیت آن در ذهن وی نقش بسته است و با رویت آن و بدون صرف وقت بیشتر برای جستجو، محصول مورد نظر را انتخاب می نماید. تجارباید هدایت شوند که هرچه نشان تجاری از کالایی که نمایانگرآن است متفاوت تر باشد، قدرت تمایزبخشی آن بیشتر است.
تفاوت های نام و علامت تجاری :
- در علامت تجاری : حروف ، اعداد ، لوگو ، رنگ وهرگونه ترکیب اینها با هم و شعار و تصویر می تواند به عنوان علامت به ثبت برسد در حالیکه در نام تجاری فقط حروف و اعداد ویا ترکیب آنها بکار میرود
- نظام حمایتی درعلامت تجاری ابتدا قانون سال ۱۳۱۰ – کنوانسیون پاریس – قانون ۱۳۸۶ والنهایه قانون 1403 می باشد در مورد نام تجاری ، نظام حمایتی مشتمل بر قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ ، کنوانسیون پاریس – قانون ۱۳۸۶ و النهایه قانون ۱۴۰۳ می باشد.
- نقل وانتقال علامت تجاری به صورت مستقل بعمل می آید در حالیکه انتقال نام تجاری همراه با انتقال موسسه یا بخشی از موسسه بعمل میاد (ماده ۴۶ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری مصوب ۱۳۸۶) اگر چه همانگونه که پیشترمطرح شد؛ چنانچه نام تجاری در نظام قانون تجارت حمایت شود، مستقلا نیزقابل نقل و انتقال است.
- قلمرو حمایت در علامت تجاری، سرزمینی است . قلمرو حمایت در خصوص نام تجاری بستگی باین دارد که قانون حاکم برنام تجاری آیا قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ می باشد و یا قانون ۱۳۸۶
- مهلت اعتبارعلامت تجاری ۱۰ سال است و در صورت تمدید، برای ده سال های بعدی قابل تمدید است در حالیکه نام تجاری مطابق قانون ۱۳۱۱ اعتبار نام تجاری ثبت شده، ۵ سال پیش بینی شده و مطابق قانون ۱۳۸۶ نیزمهلت اعتباری برای آن پیش بینی نشده است.
حال سوالی که می تواند مطرح شود این است که آیا نام تجاری می تواند روی علامت تجاری قراربگیرد و کارکردش مضاعف شود؟ اصولا خیرزیرا ماموریتش این نیست تا روی کالا و خدمات قرار بگیرد ولی می تواند تغییر جایگاه داده و یا نقش مضاعف حمایتی را ایفا نماید.
اصولا شرکت ها گرایشی ندارند که نام شرکت را به عنوان علامت تجاری استفاده کنند چون معمولا اسم شرکت چند سیلابی هست و جا انداختن آن در ذهن مصرف کننده ، نیازمند صرف هزینه سنگین تری است. اگر چنین قصدی وجوددارد باید نام تجاری یک سیلابی انتخاب نمود تا بعدا بتوان از آن به عنوان علامت تجاری استفاده کرد مثلا اسنپ ، نام تجاری شرکت ایده گزین ارتباطات روباک است ومدیران آن تصمیم گرفتند تا نام شرکت با نام تجاری آن یکسان نباشد و دیجی کالا مثال دیگری است که به عنوان نام تجاری، متفاوت از نام شرکت در بازار بکار میرود.
تنظیم : فرزانه گوشه
برگرفته از آموزه های آقای دکترمیرحسینی
تاریخ تنظیم : ۲۵/۵/۱۴۰۳
بدون دیدگاه