چالش ها و مشکلات در مسیر ثبت برند:
متقاضیان ثبت برند پیش از تسلیم اظهارنامه به مرکز مالکیت معنوی ، لازم است تا تحقیقات لازم را بعمل آورده و اطمینان حاصل کنند که بهترین گزینه ممکن رابرای ثبت برندانتخاب نموده اند. اگرچه مرکز مالکیت معنوی از ثبت اسامی عام به عنوان علامت تجاری خودداری نموده است لیکن ترکیب اسم عام با یک اسم خاص را به عنوان علامت تجاری، پذیرش میدهد.
مطابق ماده ۹۶ قانون جدید حمایت از مالکیت صنعتی مصوب ۱۴۰۳ ؛ علایم زیر قابل ثبت نیستند :
علامتی که کالاها یا خدمات یک شخص را از کالاها یا خدمات اشخاص دیگر متمایز نسازد. عدم تمایز بخشی علامت عمدتا به یکی ازشکل های زیراتفاق می افتد:
شکل اول: درصورتی که علامت تجاری موردنظر، شامل واژه یا کلمه ی عام باشد:
منظور از کلمه ی عام یا علامت عام در واقع علائمی هستند که اصولا طبقه ی کالای موردنظر را مشخص می کنند مثل کلمه ی سیب برای کمپوت سیب یک علامت عام محسوب می شود یا کلمه کامپیوتربرای کامپیوتر و قطعات مرتبط ، یک واژه عام محسوب می شود لذا انتخاب چنین کلماتی عملا مشکلاتی ایجاد می نماید که استفاده از حقوق انحصاری را منتفی می سازد اگرچه استفاده از همین واژه سیب برای کامپیوتر، فاقد منع قانونی وعقلی می باشدمانند علامت Apple
یکی از اهداف ثبت برند، استفاده از حقوق انحصاری توسط مالک ثبتی علامت تجاری می باشد حال با توجه باینکه اداره ثبت علامت ، ثبت واژه های عام را در کنارواژه خاص می پذیرد لذاچنانچه فرد دیگری ، همان واژه عام را باترکیب دیگری برای همان کالاها ثبت نماید، امکان طرح دعوی ابطال جزء خاص علامت تجاری به دلیل ایجاد انحصار برای کلمه عام منتفی می باشد لذا این ملاحظات می بایستی در زمان انتخاب علامت تجاری، مورد توجه قرار گیرد.
شکل دوم : در صورتی که برند یا آن علامت تجاری موردنظر، شامل یک واژه ی توصیفی باشد:
به علائمی توصیفی گفته می شود که به ترکیبات ، کیفیت ها یا ویژگی های اساسی یک کالایاخدمت اشاره می کند که فاقد قدرت تمایزبخشی می باشد. علائم توصیفی به صورت مستقیم به توصیف کالای مورد نظرمی پردازد مثل شیرین برای شیرینی ومعطر برای عطرها یا کلمه مشاوره برای خدمات مشاوره ای و…این نوع علائم تنها در صورتی قابل حمایت هستند که در اثر کسب معنای ثانویه ، قدرت تمایز بخشی بدست آورده باشد مثل علامت تجاری شیرین عسل . معنای ثانویه برای یک علامت، تنها در صورتی بوجود می آید که علامت در نتیجه استعمال توسط مردم ، معنایی غیراز معنای اولیه نزد گروه مصرف کنندگان بدست آورده باشد به نحوی که ذهن مصرف کنندگان با دیدن آن علامت تجاری فورا متوجه همان معنای ثانویه بشود لذا در این صورت است که علائم توصیفی هم می توانند به ثبت برسند. معیارشناسائی چنین علائمی از طریق میزان مصرف و تلقی مصرف کنندگان ازواژه توصیفی به عنوان علامت تجاری بعمل می آید.
سایرمواردی که به عنوان علامت تجاری قابل ثبت نیست در ماده ۹۶ قانون مالکیت صنعتی مصوب ۱۴۰۳ شامل موارد زیر است:
علامتی که مفاد آن یا بهره برداری از آن، خلاف موازین شرعی ، قانونی ویا نظم عمومی بوده یا موجب وهن مقدسات دینی گردد:
وهن مقدسات یک اصطلاح بسیار قابل تفسیر است وهر کارشناسی می تواند از آن یک تفسیری داشته باشد که در قانون ۱۴۰۳ اضافه شده است.
نکته : در قانونگذاری ۱۴۰۳ ، نظم حقوقی و اخلاق حسنه حذف شده است لیکن رعایت آن طبق عمومات قانونی جهت ثبت علامت تجاری ضروری است . همچنین قانونگذار ما از نظم عمومی و اخلاق حسنه تعریفی ارائه نداده است ولی با تعاریفی که حقوقدانان کشورمان ارائه داده اند می توان گفت قواعد مربوط به نظم عمومی، پایه ها و شالوده ی حکومت و اخلاق هر جامعه ای است که اشخاص نمی توانند بر خلاف این قواعد، با یکدیگر قرارداد خصوصی ببندند و توافقاتی بنمایند تا منافع یا مصالح فردی خویش را بر مصلحت عمومی ارجح بدارند.
علامتی که موجب گمراهی عموم به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالاهایا خدمات یا خصوصیات آنها از قبیل نوع، کیفیت،کمیت و قیمت شود:
درواقع اگر علامت مورد درخواست ثبت، مراکز عمومی یا تجاری و به طور کلی، عموم مردم را نسبت به مبداء جغرافیایی کالا یعنی آن مبداء اصلی دچار اشتباه کند و سبب گمراهی عموم شود این علامت قابل ثبت نیست و متقاضی ثبت چنین علامتی با مشکل مواجه می گردد. درواقع اگر علامت مورد درخواست ثبت، مراکز عمومی یا تجاری و به طور کلی، عموم مردم را نسبت به مبداء جغرافیایی کالا یعنی آن مبداء اصلی دچار اشتباه کند و سبب گمراهی عموم شود این علامت قابل ثبت نیست و متقاضی ثبت چنین علامتی با مشکل مواجه می گردد.
علامتی که عین علامت یا نام تجاری باشد که قبلا برای همان کالاها یا خدمات در ایران معروف شده است.
علامتی که عین ، شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشد که قبلا برای همان کالاهایا خدمات یا برای کالاها یا خدمات مشابه در ایران معروف شده است مشروط برآنکه موجب گمراهی عموم شود.
علامتی که شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشد که قبلا برای همان کالاها یا خدمات در ایران به ثبت رسیده یا ثبت آن تقاضا شده یا دارای حق تقدم است، مشروط برآنکه موجب گمراهی عموم شود.
علامتی که عین، شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشدکه قبلا برای کالاها یا خدمات دیگری در ایران معروف شده یا به ثبت رسیده یا ثبت آن تقاضاشده یا دارای حق تقدم است، مشروط برآنکه موجب گمراهی گردد یا به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.
علامتی که عین یا شبیه نشان نظامی، پرچم یا سایرنشان های مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به یک کشور،سازمان بین الدولی یا سازمان هایی که تحت معاهده (کنوانسیون)های بین المللی تاسیس شده اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزای آن علامت باشد.
علامتی که عین یا به طرزگمراه کننده ای شبیه علائم مربوط به دوران تاریخی یا آثارباستانی باشد.
علامتی که عین یا شبیه علائمی باشد که سازمان ها و مراجع تایید کننده، از قبیل سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی برای تایید کالاها و خدمات صادر می نمایند.
علامتی که عین طرح صنعتی ثبت شده دیگری برای همان کالاها یا خدمات باشد.
شباهت دو علامت در چند فرض زیر متصور می باشد که سعی می شود مطابق قانون ۱۴۰۳ بررسی و راهکار قانونی استخراج شود لیکن اظهارنظر قطعی موکول به ابلاغ آیین نامه اجرائی قانون می باشد . ایرادات متعددی برقانون وارد است و امید است پس از ابلاغ آیین نامه مربوطه، شاهد تحولات صحیحی درمسیر رفع ابهامات و اشکالات قانون نویسی باشیم به نحویکه حقوق آحاد مردم، حفظ و رعایت شود:
فرض اول –دو علامت مورد نظرعین هستند و کالا و خدمات هم یکسان هستند : قانونگذار در این مورد ساکت است ولی تردیدی نیست که به دلیل ایجاد حقوق انحصاری ناشی از ثبت اول، درخواست ثبت دوم رد می شود و ناچارهستیم حکم فرض مذکور را با استفاده از بندهای ۴ و۷ ماده ۹۶ قانون مالکیت صنعتی مصوب ۱۴۰۳ استخراج نماییم اگرچه حکم این بند در مورد علایم معروف وضع شده است!!
فرض دوم –دوعلامت مورد نظرعین هستند ولی کالا و خدمات آنها مشابه : مطابق بند ۷ ماده ۹۶ قانون ۱۴۰۳ درچنین فرضی ، امکان ثبت علامت منتفی است مشروط برآنکه موجب گمراهی مصرف کننده گردیده ویا به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد. ایرادات متعددی برانشاء این بند وارد است که در جای خود و در زمان ابلاغ آیین نامه مربوطه و در جهت حفظ حقوق مردم به آن خواهد پرداخت
فرض سوم –دو علامت مورد نظرمشابه هستند ولی کالا و خدمات یکسان هستند : مطابق بند ۶ ماده ۹۶ قانون مالکیت صنعتی سال ۱۴۰۳ علامت غیرقابل ثبت است
فرض چهارم –علامت مورد درخواست مشابه، کالا و خدمات مشابه: اگرچه حکم این فرض همانند بسیاری فرض های دیگر در قانون تصریح نشده و یا با قیودی تصریح شده که صورت مساله را تغییر داده و با ابهام و اجمال مواجه می سازد لیکن ناگزیر حکم این فرض را از بند ۵ همین ماده استخراج نموده و چنین علامتی راغیرقابل ثبت میدانیم . باید امیدوار بود که آیین نامه ، رفع ابهام نماید.
فرض پنجم- علامت مورد درخواست مشابه، کالا و خدمات عین : به موجب بند ۶ ماده ۹۶ این فرض را مشمول حمایت قانون ندانسته و برخلاف اصول و قانون ۱۳۸۶، عدم حمایت را مشروط به گمراهی مصرف کننده اعلام نموده است ؛ در حالیکه تشخیص این موضوع موکول به رسیدگی در یک مرجع قضائی می باشد.
از جمله مواردی که باید در انتخاب علامت تجاری مورد دقت قرار گیرد تا در ابتدای راه بااین ایرادات، متوقف نگردید یکی از موارد زیراست که تحت عنوان معیار ارزیابی شباهت در علامت تجاری بررسی می شود.
معیارهای ارزیابی شباهت در علامت تجاری :
دربررسی شباهت بین دو علامت تجاری با یکدیگر، هرنوع شباهت اعم از شباهت ظاهری ، شباهت در تلفظ، شباهت در کتابت ( نوع نوشتن) یا هرنوع شباهت دیگری مد نظر قرارمی گیرد. تشخیص شباهت بین دو علامت فاقد ظابطه ای خاص می باشد.
بررسی شباهت مطابق با کنوانسیون پاریس برعهده اداره ثبت گذاشته شده است و باین اعتبارو مطابق با رویه موجود؛ معیارشباهت، می تواند دارای یکی از ویژگی های زیر باشد:
- شباهت باید در کل علامت مشاهده و باصطلاح به ذهن بیننده متبادر بشود و نه شباهت در اجزاء علامت زیرا مصرف کنندگان عادی به کل یک علامت توجه می کنند.
- چنانچه شخصی مالک علامت های تجاری متعددی باشد که همگی دارای یک جزء مشترک هستند، در صورتی که شخص ثالث، از قسمت مشترک در علامت خود استفاده کند این شباهت می تواند گمراه کننده محسوب شود.
- طبق بررسی های بعمل آمده در انگلیسی زبانان، بخش اول یک علامت که به صورت کلمه است دارای اهمیت بیشتری نسبت به انتهای آن است چرا که مردم انگلیسی زبان عادت به بی توجهی نسبت به انتهای کلمه دارندلذا مشابهت ابتدای کلمات نزد انگلیسی زبانان بیشتر مورد توجه قرار می گیردوامکان گمراه شدن مصرف کنندگان بیشتر است.
- احتمال گمراهی مصرف کنندگان ساده و کم سواد وهمچنین کودکان بیشتر است مثلا خریدار ماشین و یا هواپیمای گران قیمت بی تردید بیشتر از خریدار ارزاق عمومی توجه می کند.
- درخصوص شباهت در کتابت، تصویر علامت تجاری، نقش تعیین کننده ای دارد.
- شباهت در تلفظ مهم است زیرا علائمی که به طور متفاوت نوشته می شوند( right -write) و تلفظ یکسانی دارند، این امردر صورت مقایسه شفاهی و زبانی، تفاوتی ایجاد نمی کند.
- شباهت معنایی در صورتی تحقق می یابد که یک ایده خاص توسط هردو علامت منتقل شودبرعکس، معنای کاملا متفاوت می تواند مانع از اشتباه دو علامت شود.
- در علائم فانتزی، برداشت تصویری دو علامت اهمیت حیاتی دارد.
- برای علائم ترکیبی (کلمه وتصویر) شاهت کلمه معمولا کافی است زیرا شباهت در تلفظ باعث نقض حق علامت تجاری می شود و شباهت تصویر تنها در صورتی باعث گمراهی مصرف کننده میشود که تصویر مزبور، عنصرمتمایز کننده علامت باشد. در صورتی که دو علامت تصویری مقایسه می شوند که هر دو حاوی تصویر یک حیوان هستند، متفاوت خواهد بود به طور مثال تصویر چهره دو گاو که قراراست به عنوان علامت تجارتی انتخاب شوند: در این فرض به منظور اجتناب از هرگونه مشکل مربوط به حمایت محدود، مالک علامت تصویری باید برا ی نام حیوانی که در تصویر درج شده است نیز حمایت کسب کند.
- پیشوندهای مشترک معمولا مهمتر از پسوندهای مشترک هستند. احتمال اشتباه گرفتن کلمات طولانی با آغاز مشترک یا مشابه بیشتر از کلمات کوتاه با حروف اولیه متفاوت است.
در خاتمه یادآوری می نماید که در صورت عدم پرداخت هزینه های مربوطه مطابق با درخواست و همچنین ارسال ناقص مدارک و عدم رفع نقص طی مهلت یک ماه، درخواست ثبت علامت تجاری شما رد می شود.
مهلت اعتبار علامت تجاری ثبت شده :
اعتبار علامت تجاری ثبت شده از تاریخ تسلیم اظهارنامه به مدت ۱۰ سال می باشد و در صورت اقدام جهت تمدید علامت ، اعتبارآن هر ده سال تمدید می گردد مشروط بر آنکه هزینه های مربوطه پرداخت شده و اظهارنامه تمدید علامت تجاری ثبت شده تسلیم شود.
سهل انگاری در تمدید علامت تجاری ثبت شده باعث می شود که شما درخواست جدیدی به اداره ثبت علامت تجاری تسلیم نمایید در حالیکه ممکن است در این مدت ، شخص دیگری ، اظهارنامه ثبت همان علامت را تسلیم نموده باشد که نسبت به اظهارنامه شما، دارای حق اولویت می باشد اگرچه در این حالت نیزمی توان از طریق قضائی اقدام نمود تا احقاق حق شود .
بدون دیدگاه