آیا به حساب جاری شرکاء سود تعلق می گیرد؟

آیا به حساب جاری شرکاء سود تعلق می گیرد؟

برای پاسخ به این سوال لازم است تا ماهیت حقوقی این حساب ابتدا بررسی شود

کارکردحساب جاری شرکاء:

قریب یک سال است که دوره MBA را در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران آموزش می بینم. هدف از شرکت در این دوره ، کمک به راه اندازی پروژه حقوقی است که نیازمند کسب دانش در سایر حوزه های مدیریتی ، منابع انسانی، مالی و تجاری می باشد. به عنوان وکیل تخصصی حوزه شرکت ها بارها از عبارت حساب جاری شرکاء استفاده کردم لیکن با حضور در این دوره و شرکت در کلاس آقای دکتر طهرانی ، این شناخت عمق بیشتری یافت و هرچه بیشتر ایمان آوردم که مطالعات میان رشته ای، راهگشای بسیاری از مشکلاتی است که در مسیر تعاملات تجاری و اقتصادی بوجود می آید.

در طول حیات یک شرکت چه بسا مواردی که به دلیل فقدان درآمد کافی و ضرورت ادامه فعالیت تجاری شرکت و به منظور حفظ حیات شرکت ، شرکت ناگزیر از تزریق نقدینگی می باشند. به عنوان مثال در سررسید مقرر جهت پرداخت حقوق کارگران و یا پرداخت حساب بیمه ، شرکاء و مدیران ناگزیر از استفاده از حساب های شخصی خود می باشند و یا اینکه شرکت در انجام تعهدات قراردادی خود متوقف گردیده است که ادامه این وضعیت در نهایت با اهداف اولیه تاسیس یک شرکت مغایرت دارد و به همین دلیل، شرکاء ناگزیر از حمایت شخصی از شرکت می باشند.

به همین منظور شرکای تجاری، دارای یک حساب جاری مشترک می باشند که اگر این حساب در طول چند سال در گردش باشد و توسط سهامداران شارژ گردد، می توان گفت که این گردش حساب با افزایش تورم رو به رو می باشد. این افزایش تورم به این معنی است که شرکت مورد نظردر طی دوره های مختلف با کمبود نقدینگی مواجه شده است و به همین دلیل نیازمند شارژ سهامداران خود می باشد. از نقطه نظر حسابداری، حساب جاری شرکاء دارای ماهیت بستانکار و بدهکار می باشد به بیان دیگر می توان گفت که بستانکار بودن این حساب ، نشان دهنده بدهکاری شرکت به شرکاء و بدهکار بودن این حساب به معنی بستانکاری شرکت به شرکاء می باشد. حسابداران شرکت از طریق حساب جاری شرکاء به میزان تبادل مالی میان شرکت و شرکاء پی می برند.

حساب جاری شرکاء به حسابی گفته می شود که تنها برای دریافت ها و پرداخت های شرکای شرکت و سهامداران مورد استفاده قرار می گیرد. این حساب ، تبادل مالی بین شرکت و شرکاء را برای حسابدار روشن می سازد که در سر فصل حسابداری، سمت راست ترازنامه و در قسمت بدهی های جاری می باشد.

ماهیت حساب جاری شرکاء از نقطه نظر حقوقی

از نقطه نظر حقوقی ماهیت این حساب از نوع قرض الحسنه است . قرض وسیله ای برای تعاون اجتماعی است ، زیرا موجب می شود کسی که نیاز به مالی دارد آن را از دیگران بگیرد و در فرصت مناسب مثل آنچه را به وام گرفته است پس بدهد .

قرض در قوانین ایران : قرض نوعی داد و ستد است که موجب می شود به ‌هنگام نیاز، افراد بتوانند از طریق قرض گرفتن احتیاجات خود را تأمین کنند و در فرصت مناسبی که توافق شده، آنچه را که قرض گرفته ، عینا مسترد نماید. طبق ماده ۶۴۸ قانون مدنی :

“قرض عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر تملیک می‌کند؛ که طرف مزبور نیز می‌بایست مثل آن را از حیث مقدار، جنس و وصف رد نماید و در صورت تعذر رد مثل قیمت یوم الرد را بدهد”

حساب جاری شرکاء از نقطه نظرمالیاتی

این حساب با حساسیت بالائی در سازمان امور مالیاتی مواجه می باشد و عملا مشکلات فراوانی را برای سهامداران ایجاد می نماید.  بر اساس صورت جلسه هیات عمومی شورای عالی مالیاتی مورخ ۱۳۹۳/۰۶/۰۳ با توجه به استقلال شرکت و صاحبان سهام و در نظر گرفتن این که افزایش حقوق صاحبان سهام به عنوان درآمد محسوب می گردد، پس می توان گفت که تقبل زیان شرکت توسط سهامداران آن و تهاتر آن از حساب جاری شرکا محسوب می گردد و سپس در صورت سود و زیان به عنوان درآمد شناسایی می شود.

این موضوع باعث می شود که مبالغ بسیار بالایی که برای جاری شرکا استفاده می شود و حتی گردش این حساب، با اقلام ثبت شده در ترازنامه هم خوانی نداشته باشد و دارای اختلاف قابل توجهی باشد.

زمانی که به حساب ها توسط ممیزان مالیاتی رسیدگی می شود، ممیزان گردش حساب جاری شرکا در مواردی که اسناد و مدارک کافی برای این گردش حساب موجود نباشد، مبالغ گردش حساب جاری شرکارا به درآمد سال مذکور اضافه می نمایند. این اتفاق باعث می شود که درآمد مشمول مالیات بیشتر از حد واقعی نشان داده شود و در نهایت باعث تحمیل مالیات بیشتر می شود.

کلامی با سهامداران و مدیران شرکت

برخی از سهامداران ومدیران به تصور آنکه چنین سرمایه گزاری ملازمه با پرداخت سود از ناحیه شرکت دارد ، استحقاق خود را به بیش از مبلغی که قرض داده اند میدانند حال که قرض دهنده صرفا استحقاق اصل مبلغ پرداختی را دارد و النهایه در صورت تعیین زمان و انقضاء آن و استنکاف قرض گیرنده از بازپرداخت ، خسارت تاخیر تادیه تعلق خواهد گرفت. چنانچه نظر طرفین به عدم قرض دادن باشد لازم است که قصد خود را در قالب مشارکت ، سرمایه گذاری و یا هر عقد دیگری اعلام نمایند.